W nowym numerze "Eko Arki" ukazał się artykuł o inicjatywie budowania "hoteli" dla owadów zapylających i pożytecznych "próchnojadów". W przekształconym przez człowieka środowisku wiele pożytecznych i chronionych gatunków nie znajduje wystarczającej ilość miejsc do przetrwania.  Czy możemy temu zapobiec? Praktycznym rozwiązaniem może być specjalne i oryginalne w formie schronienie przyciągające dzikie pszczoły, trzmiele, skorki, pająki i chrząszcze. Dzięki temu nie tylko nie chronimy lokalną bioróżnorodność, ale pomagamy owadom istotnym w ochronie upraw i zapylaniu.

Sztuczne schronienia dla owadów ( „domy dla owadów”, z ang. ‘insect houses’) z powodzeniem stosuje się w ogrodach, sadach, gospodarstwach rolnych a nawet w parkach miejskich w wielu europejskich miastach. Tego typu konstrukcje przyjmują rozmaite formy różniące się kształtem, wielkością oraz ilością i rodzajem wykorzystanych materiałów. Dzięki dostosowaniu do wymagań poszczególnych owadów, mogą zwiększyć ich udział  w różnych typach środowisk, z korzyścią dla człowieka i przyrody. Mają także ogromny wymiar edukacyjny, pokazując mikrokosmos zagrożonych owadów, np. gatunków saproksylicznych związanych z drewnem w różnym stopniu rozkładu czy dzikich pszczół, wskazując na współczesne zagrożenia i funkcję, jaką pełnią w ekosystemach.

Rys. Kasper Jakubowski/REFA Copyright 2013

Nowi (starzy) lokatorzy

Murarka ogrodowa (Osmia rufa) jest najpopularniejszą pszczołą samotnicą pośród około 360 gatunków występujących w Polsce. Gniazduje w pustych łodygach niektórych roślin łąkowych, w trzcinie pospolitej i otworach w drewnie. Jest świetnym zapylaczem zarówno w gospodarstwach ekologicznych, jak i konwencjonalnych – dodatkowo nie stanowi zagrożenia dla ludzi.  Interesującą rodziną owadów są także biegaczowate (Carabidae), czylidrapieżne chrząszcze. Żerują w nocy, zjadając owady oraz ich larwy, a w ciągu dnia kryją się pod kamieniami, gruzem, w ściółce lub niezebranych liściach. Ich ochronie sprzyja pozostawianie w rabatach próchniejących kłód i stert kamieni. „Dom dla owadów” jest także schronieniem dla pożytecznego skorka pospolitego (Forficula auricularia), zwanego popularnie „szczypawicą”, skutecznie zwalczającego mszyce i gąsienice.

Rys. Kasper Jakubowski/Copyright REFA 2013

Instrukcja – co potrzebujemy?

Materiały niezbędne do wykonania:

- naturalne: bambus lub sucha trzcina (w kawałkach 20 cm), ponawiercane drewniane kłody i pniaki, stare deski, chrust, słoma, siano, mech, butwiejące liście, próchno, ścinki i zrębki, szyszki, igliwie i kora

- budowlane: palety transportowe z odzysku, resztki ceramiki, cegły dziurawki, doniczki, płytki, zwinięta włóknina lub worki jutowe, kamienie (np. otoczaki, łupki, łamańce), zwinięte kartony z tektury falistej, stare rurki PCV

- zalecenia: drewniane kłody należy nawiercić dużą ilością głębokich otworów o różnej wielkości (5-15 mm).   

Umieszczając wszystkie zebrane materiały, warto pomyśleć o estetyce całości i odpowiedniej lokalizacji. Wloty dla murarki należy umieszczać po dobrze naświetlonej, południowo-wschodniej stronie, unikając miejsc zacienionych i wilgotnych.  Wolne przestrzenie można wypełnić mchem. Warto umieścić wertykalnie i „od góry” rośliny kserotermiczne (np. rojniki, rochodniki) z niewielką ilością gleby lub substratu, aby efektownie „zazielenić” konstrukcję.

Schronienie w jednym z ogrodów edukacyjnych w londyńskim London Wetland Centre. Fot. Kasper Jakubowski/REFA Copyright 2013

Kasper Jakubowski

Artykuł wraz z ilustracjami ukazał się w "Eko Arce" w numerze 3-4/2013. Polecamy!