Ekolodzy, miłośnicy przyrody, członkowie i sympatycy Ruchu Ekologicznego św. Franciszka z Asyżu świętowali w Krakowie 35. rocznicę ogłoszenia św. Franciszka z Asyżu patronem ekologów. 2 grudnia 2014 spotkali się u franciszkanów na wspólnej modlitwie, debacie i muzycznym koncercie. W debacie o współczesnych eko-wyzwaniach dla ekologów i aktualności inspiracji franciszkańskiej wzięli udział: o. Kasper Kaproń OFM, Janusz Tomasiewicz z Gorczańskiego Parku Narodowego, Tadeusz Kopta z Polskiego Klubu Ekologicznego oraz Kasper Jakubowski z REFA. Całość prowadził o. Stanisław Jaromi OFMConv., szef REFA.
Zaproszeni goście przypominali nauczanie Kościoła na temat ochrony stworzenia, wskazywali na zagrożenia dla współczesnego świata, ale też przywoływali dobre rozwiązania w zakresie troski o środowisko naturalne.
O. dr Kasper Kaproń OFM, teolog i misjonarz pracujący obecnie w Boliwii, na przykładzie Amazonii pokazywał, jak ten teren, ogromnie bogaty w zasoby wody, minerałów, fauny i flory, próbuje się grabieżco eksploatować i jak z Ameryki Południowej robi się śmietnik świata. Jednocześnie wykazywał zaangażowanie Kościoła w rozwiązywanie palących dla tej ziemi problemów. Wspomniał o dokumentach Episkopatu Boliwii dotyczących ziemi, wody i wszechświata, na podstawie których później opracowuje się katechezy czy materiały duszpasterskie według klucza: widzieć, oceniać, działać.
Wspomniał o Dokumencie Końcowym V Ogólnej Konferencji Episkopatów Ameryki Łacińskiej i Południowej z Aparecidy, który zawiera silne aspekty ekologiczne. Przypomniał również nauczanie papieży Benedykta XVI i Franciszka w tym zakresie. Franciszkanin zacytował fragment katechezy Ojca Świętego Franciszka, który przytoczył w niej słowa jednego prostego człowieka: „Ojciec wie, że Bóg zawsze przebacza - to prawda Bóg zawsze przebacza, my ludzie, mężczyźni i kobiety przebaczamy niekiedy, ale czasami nie przebaczamy, ale stworzenie, proszę Ojca nigdy nie przebacza! a jeśli nie będziesz go strzegł, ono cię zniszczy!”.
Dr inż. Janusz Tomasiewicz, dyrektor Gorczańskiego Parku Narodowego, fascynująco opowiadał o gorczańskiej przyrodzie, o mieszkańcach owego głównie leśnego ekosystemu: o rysiu, wilku, orle, głuszcu. Mówił też o zagrożeniach dla polskich lasów wspominając m.in. o rajdach crossowych czy quadowych, jako poważnym zagrożeniu dla przyrody i bezpieczeństwa ludzi.
Dr inż. Tadeusz Kopta z Polskiego Klubu Ekologicznego wskazał na niektóre uwarunkowania polityki transportowej według zasad ekorozwoju. Na wstępie jednak zapytał: „Kim dzisiaj jest św. Franciszek?” Dla niego jest żywym przykładem troski o środowisko i równocześnie świadectwem, że Kościół nie zaniedbał spraw środowiska. Podkreślił motywującą religijnie rolę Świętego do działania na rzecz środowiska. Mówiąc o uciążliwościach jakie niesie masowa motoryzacja stwierdził „Samochód zatruwa, zabija, hałasuje, marnuje zasoby, marnuje przestrzeń”. Pokusił się udzielić odpowiedzi na pytanie: „Co zrobiłby św. Franciszek dzisiaj, gdyby żył?” i sugerował, że „Nawoływałby do życia w zgodzie ze środowiskiem. Uczyłby żyć bez samochodu, ale w zamian ze sprawną komunikacją zbiorową, ułatwieniami dla pieszych i rowerzystów. Nawoływałby, aby każdy indywidualnie podjął trud samoograniczania się w użytkowaniu samochodu”.
Kasper Jakubowski z Ruchu Ekologicznego św. Franciszka z Asyżu, koordynator projektu Ogrodów św. Franciszka, zachęcał do tworzenia przyrodniczych enklaw w mieście pokazując liczne przykłady z miast całego świata. Przywoływał przykład Biedaczyny z Asyżu nieutylitarnego podchodzenia do przyrody i apelował do angażowania się w troskę o przyrodę na terenach zurbanizowanych, która nie ma zbyt wielu rzeczników. Zaznaczył, że dbałość o lepszą jakość życia obecnych i przyszłych pokoleń żyjących w mieście wiąże się z zachowaniem i popularyzacją znaczenia cennych ekosystemów w środowisku miejskim. Dotyczy to także obszarów silnie przekształconych, czy nawet zdegradowanych, gdzie przyroda pojawiła się spontanicznie w wyniku opuszczenia ich przez człowieka. Jakubowski zaznaczył, że także w warunkach polskich miast jest szansa na bardziej innowacyjne, proekologiczne kształtowanie nowych parków i udostępnienie terenów cennych przyrodniczo. Część z zaprezentowanych praktyk może być inspiracją, jak takie "nieuprawne obrzeża", fragmenty bardziej naturalnych siedlisk w mieście chronić, uatrakcyjniać,a nawet kształtować. W ramach wielu nowych inwestycji miejskich powinno się przewidywać niezbędny margines dla spontanicznej przyrody i przybliżyć mieszkańcom słabopoznane aspekty jej funkcjonowania. Dotyczy to także wachlarza korzyści (tzw. usług ekosystemów), jakie oferują ekosystemy miejskie, jak np. poprawa klimatu, pochłanianie zanieczyszczeń, retencja wody, niskie koszty pielęgnacji, obecność rzadkich gatunków fauny i flory, czy pozytywny wpływ na zdrowie człowieka.
Całość prowadził o. dr Stanisław Jaromi, szef REFA. Debata pokazała duży pastoralny potencjał chrześcijańskiej i franciszkańskiej duchowości stworzenia, bowiem w praktycznych działaniach na rzecz ochrony przyrody i całego życia często brak właściwych motywacji i priorytetów.
Świętowanie miało również swój czas artystyczny i refleksyjny dzięki koncertowi piosenek Julii Zaryckiej z zespołem (ale o tym napiszemy osobno) a zakończone zostało ekologicznym posiłkiem darów małopolskiej ziemi. Wszyscy obecni mieli możliwość smakowania lipnickiego razowca z tradycyjnej piekarni Andrzeja Wnęka oraz klasztornych konfitur i innych franciszkańskich przysmaków.
REFA/sj
foto: S. Jaromi, S. Michalska
