Najbiedniejszy w zjednoczonej Europie, ale jakże piękny region Wyżyny Lubelskiej. Tu ziemia porozcinana lessowymi wąwozami, dzikimi rzekami  rodzi piękne sosny, jodły i buki. Tu Królowa Polskich Rzek prowadzi tysiące ptasich rodzin, tu Bug meandruje granicą państwa. Tu przyjeżdżają miliony odkrywców Polski, gdzie słońce wschodzi nad wzniosłymi przybytkami modlitwy, kościołami, cerkwiami, synagogami, zamkami i pomnikami poległych. Krajobraz Lubelszczyzny to wiecznie kwitnące sady, kolorowe łąki, złociste łany zbóż. Piękno stworzone przez Boga, Przyrodę i Człowieka jest bezcennym darem, o którym należy mówić i którym należy się dzielić.



PTTK od kilkudziesięciu lat działa na Lubelszczyźnie. Promuje ten piękny region zachęcając turystów do aktywnego poznawania zakątków Polski. Pojezierze Łęczyńsko - Włodawskie, Podlaski Przełom Bugu, Małopolski Przełom Wisły, Lasy Janowskie, Roztocze etc. są wizytówką tego samego regionu, ale każdy z tych atrybutów jest wyjątkowy, odmienny i nietypowy. Nad najbardziej wysuniętym na wschód zakolem Wisły rozciąga się Kazimierski Park Krajobrazowy. Tu chroniony jest specyficzny krajobraz dolin m.in.: Grodarza, Bystrej, Wisły, krajobraz wąwozów rozcinających lessowe, zielone od grabu wzgórza. Kazimierski krajobraz cechują walory również kulturowe, do nich należą nie tylko zabytki Kazimierza, ale również wszelkie przydrożne krzyże, kapliczki, wiejskie chaty czy pomniki upamiętniające wydarzenia z czasów wojny. Ogromna popularność malowniczego miasteczka przytłumiła walory jego okolic i sąsiednich, mniejszych miejscowości nie zasługujących wcale na mniejszą uwagę.

Chociaż na terenie KPK są ścieżki dydaktyczne oraz szlaki turystyczne o mniej lokalnym zasięgu, nadal istnieje niekwestionowana potrzeba promowania dotychczas nie odkrytych miejsc cennych przyrodniczo i krajobrazowo.

Na zachodniej części Płaskowyżu Nałęczowskiego istnieją 4 szlaki turystyczne:
- Nadwiślański, prowadzi przez Puławy, drogą asfaltową przez Włostowice, następnie skręca lekko na wschód, gdzie aż do samego Kazimierza meandruje mistycznymi labiryntami wąwozów. Za Kazimierzem szlak kontynuuje swój bieg w stronę Annopola.
- Czarny szlak turystyczny bierze swój początek w Puławach, przy siedzibie PPTK, prowadzi na południowo - wschodni skraj miasta, by połączyć się z polną drogą wiodącą równolegle do Wisły przez lessowe wąwozy, zachodnim skrajem Płaskowyżu Nałęczowskiego. Czarny szlak mniej więcej w połowie swojej drogi przecina szlak niebieski, dochodzi następnie do asfaltowej drogi w Parchatce i kończy się.
- Czerwony biegnie z Kazimierza na wschód przez małe (m.in.: Skowieszynek, Rąblów, Chruszczów, Wojciechów) i większe (Wąwolnica, Nałęczów) miejscowości przecinając lasy, pola, czasem wąwóz aż dotrze do Lublina.
- Zielony szlak turystyczny rozpoczyna się w Puławach przy siedzibie PPTK i zachodnim brzegiem Wisły prowadzi do Janowca, do ruin XVI wiecznego zamku wybudowanego przez Firlejów.

Z Kazimierza wychodzi jeden szlak rowerowy, który wije się na wschód, drogami i bezdrożami, miejscami łączy się ze szlakiem czerwonym lub przecina go prostopadle. Szlak rowerowy biegnie przez Wąwolnicę, Nałęczów, Dąbrowicę by zakończyć swój bieg przy Muzeum Wsi Lubelskiej w Lublinie.

Koło Naukowe Studentów Ochrony Środowiska KUL wyszło z inicjatywą szlaku turystycznego o znaczeniu lokalnym, który przenikałby przez mało znane aczkolwiek ciekawe miejsca północno - wschodniej części KPK.

Trasa proponowanego szlaku turystycznego Witoszyn - Buchałowice rozpoczyna się w Witoszynie na skrzyżowaniu dróg, z których jedna prowadzi szlakiem rowerowym w prawo w stronę Rąblowa, natomiast droga wiodąca na północ w stronę Celejowa, stanowi początkowy odcinek proponowanego szlaku. Szlak ten bogaty jest w walory przyrodnicze, kulturowe a także historyczne. Dolina dzikiej Bystrej, prawego dopływu Wisły, cechuje się malowniczym, wiejskim pejzażem. Stawy hodowlane w Witoszynie, kilkuhektarowe zbiorniki wodne w Celejowie i Klementowicach stanowią enklawę wszelkiego wodnego ptactwa m.in.: krzyżówki, czernicy, łyski, perkoza i oczywiście łabędzia. Uważni obserwatorzy dostrzegą śmigającego zimorodka, błotniaka stawowego czy pustułkę. Wart też zwrócić uwagę na chronione grzybienie, grążele i kosaćce ozdabiające barwnymi kwiatami mokradła i stawy. Ponadto na trasie napotkamy charakterystyczne skarby kazimierskiej przyrody: Głębocznica prowadząca do Lasu Stockiego niekiedy przypomina popularny Korzeniowy Dół. Stoki następnego wąwozu pokryte są dywanem przylaszczek i zawilców.

Proponowany szlak bogaty jest w zabytki. I tak na przykład w Celejowie (wsi należącej niegdyś m.in.: do Tarłów, Lubomirskich, Sapiehów, Potockich i Czartoryskich) znajduje się zmodernizowany XVIII wieczny pałac, w którym rezydowali Klemensowscy. Idąc dalej napotkamy ruiny starej budowli zapomnianej przez człowieka a obranej przez bociana białego za miejsce do gniazdowania. W Klementowicach (w poł.wsch. części tej miejscowości na lessowych wzniesieniach odkryto stanowiska z epoki neolitu!) zachował się złocisto żółty budynek istniejącego niegdyś zespołu parkowo - pałacowego. Od czasu nadania dóbr rycerzowi Klemensowi w XVw., park ten należał do ok. 10 właścicieli. Między innymi w latach 1796 - 1809 właścicielem jego był Ignacy Potocki, który go uporządkował i rozszerzył. W tym okresie droga z Klementowic do Kazimierza obsadzona była drzewami. W latach 1819 - 1863 park należał do Leona Dembowskiego. W Klementowicach przebywał w latach 1822 - 1830, jego syn Edward Dembowski. Park w Klementowicach zasługuje na uwagę ze względu na malownicze położenie na szczycie wzgórza, ciekawy skład dendrologiczny oraz powiązanie ze znanymi postaciami.

Na klementowickim wzgórzu widnieje okazały neogotycki kościół pod wezwaniem św. Klemensa i św. Małgorzaty. Odnowioną w 1920 roku świątynię od stuletniej plebani i pomnika przyrody w postaci wiązu pospolitego oddziela przepiękny wąwóz. U podnóża kościoła znajduje się mały staw zamieszkały m.in. przez łyski i błotniaka stawowego.

Z wartości historycznych szlaku również na szczególną uwagę zasługuje pomnik upamiętniający bitwę w Lesie Stockim stoczoną przez zwycięski oddział AK i WiN z siłami NKWD, UB i MO w 1945 roku.

Wędrując szlakiem nieustannie towarzyszą liczne kapliczki, przydrożne krzyże oddające cześć Stwórcy Wszelkiego Stworzenia.

Proponowany szlak Witoszyn - Buchałowice wiedzie przez krajobraz typowo wiejski, rolniczy gdzie w przestrzeń osnuta lasami, łanami zbóż i łąkami wtopione są wytwory człowieka. Nie tylko zabytki są tu godne uwagi także licznie występujące chaty oryginalnie zdobione malowidłami nie zawsze regionalnymi. Taki szlak turystyczny jest doskonałą propozycją poznania wartości przyrodniczych, kulturowych i historycznych północno - wschodniej części KPK, wartości charakterystycznych dla tej części Lubelszczyzny.

Wioletta Wawer