To, w jakim stylu spędzimy Święta ma kolosalne znaczenie! To, ile śmieci pozostawimy po sobie w tych dniach, jest ważne dla Ziemi. To, jakie produkty wybierzemy z półki sklepowej ma znaczenie dla świata. Nie możemy pozwolić, by Święta Bożego Narodzenia były czasem nieokrzesanej konsumpcji. Minęły czasy niewinnej konsumpcji. Nie można się cieszyć w pełni, wiedząc, że nasz styl życia zbliża świat do katastrofy i przyczynia się do pogłębienia nieludzkich systemów produkcji wyzyskując człowieka i ekosystemy. Przygotowaliśmy 15 praktycznych propozycji na okres świątecznych przygotowań i Boże Narodzenie.

Czy można wydobywać węgiel za każdą cenę? - pytał przy okazji święta św. Barbary, patronki górników abp Wiktor Skworc - Za cenę ludzkiego życia, zawsze narażanego, kiedy wchodzi się coraz głębiej w skorupę ziemi, w przestrzeń nieobliczalnych żywiołów? Za cenę degradacji zdrowia człowieka i środowiska czy za cenę szkód górniczych?.. Zapominając nieraz o solidarności i obowiązku troski o wspólny dom, jakim jest nasza planeta… Mówił też o smogu, globalnym ociepleniu, energetycznym ubóstwie, adwentowym czuwaniu i ekologicznym nawróceniu. U nas pełny tekst jego barbórkowego kazania.

Horodło rzeka PWmalePunktem wyjścia do rozważań o ekologicznym znaczeniu nazw miejscowych, o ich emocjonalnym walorze stał się „Atlas lądów niebyłych; Największe mity, zmyślenia i pomyłki kartografów”, dzieło Edwarda Brooke-Hitchinga – wydane ostatnio w Polsce. Przy okazji dotykam sprawy subtelnej i mało w nauce docenianej – osobistego stosunku badacza do przedmiotu badań. Czy technolog drewna może pokochać rysunek słoi w dębowej desce? Czy mogą petrografa uwieść mikroskopowe obrazy cienkich płytek granitu? To się zdarza, ale naukowcy nie przyznają się do tego.

jan szycie dżdżo200pxCzyli o: Dżdżownicy, Oszczędności, Miłości i Skarbie Państwa – Co te wszystkie dobra mają wspólnego z ekologią a właściwie sozologią? Jak zwykły dzień może stać się niezwykły i bardziej kolorowy? - pyta Jan Kocieniewski, architekt krajobrazu, rzemieślnik i REFowiec. Daje przykład, co można zrobić ze starymi ubraniami i pisze, jak maskotka dla ukochanej córki stała się pretekstem do przemyśleń o ważnych problemach. Np. o tym, co jest dobrem narodowym, które warto chronić za wszelką cenę. I co nas pozytywnie "napędza" do robienia dobrych rzeczy: rodzinnych, prospołecznych i proekologicznych.

conflict CC0Czy „pokój ekologiczny” – stan harmonii i równowagi między człowiekiem a środowiskiem potrzebuje niepokoju, waśni, sporu między ludźmi? A jeśli tak, jaki to ma być styl dysputy, jej duch. Jako przykład polemisty pełnego dobrej woli, przypominam Pawła Zawadzkiego, awanturnika w imię „pokoju ekologicznego”. - pisze Piotr Wojciechowski. Nasz cudowny Papież Franciszek zakrzyknął do młodych w Rio, aby szli na ulice robić raban w sprawie miłości bliźniego i aktualności Ewangelii. Idąc za tym wskazaniem – trzeba robić raban o sprawy ekologiczne. Spór jest potrzebny, milczenie sprzyja zaniedbaniom, apatii i obojętności.

eko zajecia maelRośnie stopień uzależnienia dzieci i młodzieży od elektronicznych gadżetów, gier komputerowych, portali społecznościowych, a jakość krążących w tym systemie obrazów i treści spada. Szkody moralne, spustoszenie wychowawcze budzą lęk nauczycieli i rodziców. Czy sposobem na odwrócenie złych tendencji może być wysłuchanie nauki Papieża Franciszka o sprzeciwie wobec „udziału w grze kultury odrzucenia”? - pisze w swoim felietonie Piotr Wojciechowski, prozaik, reżyser i krytyk filmowy. Okazuje się, że w ekologicznej odnowie szkoły mamy wielkiego i mocnego sprzymierzeńca.

Jest najokazalszy w Polsce i jednym z największych w Europie. Ma na imię Benedykt, liczy około 300 lat, obwód ok. 5,4 m, wysokość ok. 25 m, jest Pomnikiem Przyrody. Rośnie przed kościołem na terenie Opactwa Benedyktynów w Lubiniu w Wielkopolsce. Ma znaczenie ekologiczne, kulturowe czy krajobrazowe ale również duchowe i liturgiczne. Interesuje znanych fachowców z dziedziny dendrologii, arborystyki czy ochrony odgromowej. Ma wykonany skan 3D i trwa debata, jak mu pomóc na starość, aby go nie „rozleniwić”. Warto go odwiedzić, medytować w jego cieniu i wesprzeć dzieło jego ratowania…

„Budując projekt ekologii chrześcijańskiej w duchu encykliki Laudato si’” to temat tegorocznego lipcowo-sierpniowego numeru teologiczno-naukowego czasopisma „Ateneum Kapłańskie”. Jest on zielony i bardzo franciszkański, bowiem wśród autorów jest czterech franciszkanów o. Zdzisław Kijas, o. Marek Augustyn, o. Jerzy Brusiło oraz o. Stanisław Jaromi. Ten ostatni jest również autorem wprowadzenia i redaktorem głównego tematu. Piąty artykuł napisał jezuita o. dr Jacek Poznański, który wcześniej razem z o. Jaromim wydał monografię „Kościół i nauka wobec ekologicznych wyzwań. Źródła, inspiracje i konteksty encykliki Laudato si'”.

ogrod-eko-200pxŻyjemy w czasach łatwego dostępu do szerokiej gamy środków chemicznych pomagających w utrzymaniu zdrowych upraw. Zdrowych, w znaczeniu roślin pozbawionych chorób oraz szkodników. „Chemia" dla ogrodu ma jednak swoje minusy – nawet mocne środki o szerokim spektrum działania nie zawsze wykazują się skutecznością. Jest to podwójnie niekorzystne – roślina została „wzbogacona" o środek, którego spożycie nie służy człowiekowi. Choćby to pozostawały śladowe ilości, patrząc na ilość spożywanych warzyw, owoców oraz przetworzonych produktów spożywczych w ciągu roku ilość ta może być już „nieśladowa".

GW-Krakow-Kasper- Miasta to nie tylko ludzka infrastruktura: drogi, budynki, tramwaje, koleje. Nowoczesne myślenie uwzględnia tak zwane korytarze ekologiczne, których sieć przenika nasze miasta, ale ciągle wiemy o niej bardzo mało. Żeby to zadziałało, potrzebujemy stworzyć lokalne centra edukacji ekologicznej. Rozmowa z Kasprem Jakubowskim, architektem krajobrazu. - W Polsce mamy podejście weekendowe: żeby spotkać się z naturą, trzeba wyjechać za miasto. Wystarczy spojrzeć na korki samochodowe w Ojcowskim Parku Narodowym albo tłumy na krokusach w Tatrach. A przecież Kraków jest przyrodniczą perełką na tle miast europejskich.

Garden City 200pxW książce socjologa kultury Andrzeja Tyszki jest kilka rozdziałów poświęconych idei i praktyce „miast ogrodów", są tam też intersujące rozważania o idei ogrodu – raju w tradycji biblijnej i w kulturze europejskiej. Miasta ogrody nie są dla wszystkich. Ale każdego zainteresowanego ekologią muszą poruszyć wypracowane przez twórców tych miast pomysły na formy współżycia ludzi ze środowiskiem zieleni, parków, obszarów chronionych. Koncepcja miast-ogrodów okazuje się wyjątkowo aktualna dzisiaj. Wielkie miasta i metropolie to pomyłki cywilizacji, to tkanka nowotworowa. Samochód jako osobisty środek transportu też jest w nich formą przejściową...

londyn-ekopark200pxPrzyroda polskich miast to w znacznym stopniu potencjał społecznie niewykorzystany i zagrożony. Tymczasem, jak pokazują przykłady z miast zachodnioeuropejskich, wiele nieurządzonych terenów może łączyć funkcje obszarów chronionych z edukacją terenową, zaspokajając przy tym bardziej prozaiczne potrzeby. Czy taka tendencja nie jest jednak „trywializacją"dzikiej przyrody? Warto bliżej przyjrzeć się przykładom, gdzie udało się pogodzić rozmaite „za i przeciw", zwiększając ofertę edukacyjną, chroniąc lokalnie różnorodność biologiczną i integrując wokół tych działań zamieszkujące w ich otoczeniu społeczności.

W czasie wizyty o. Stanisława Jaromi we Wrocławiu przeprowadziła z nim wywiad red. Kinga Tomaszewska - absolwentka bibliotekoznawstwa i dziennikarstwa, przewodnik po Wrocławiu, dla której tematyka przyrodnicza bliska "od zawsze" - rodzice geografowie, siostra - botanik i torfoznawca. Tekst został opublikowany w „Liście nie tylko dla Parafian” 3/2017 wydawanym przez wrocławską franciszkańską parafię św. Karola Boromeusza. Wywiad uzupełnia Credo chrześcijańskiego ekologa. Publikujemy pełny tekst wywiadu i jego apel o więcej pokory w relacji ze stworzeniem i docenienie bioróżnorodności, jako naszego dobra wspólnego i dziedzictwa.

papież-grafiti-Betlejem-male  kopiaPokój, sprawiedliwość i ochrona stworzenia to trzy kwestie ściśle ze sobą związane, których nie można od siebie oddzielać – to cytat z listu Episkopatu Republiki Dominikańskiej, te słowa włączył Papież Franciszek do encykliki „Laudato si'". Czy dotyczą nas dzisiaj? Nieść pokój – to zadanie niełatwe, ale to jeden z punktów Konstytucji z Góry Błogosławieństw. Wracając do Papieża, pontyfikat Franciszka jest dla każdego z nas darem nieocenionym. Sami sobie robimy krzywdę, jeśli nie w pełni korzystamy z tego daru. Potrzebujemy uśmiechu tego człowieka w bieli, potrzebujemy jego słów.

Błażej Strzelczyk w TP przepytuje abpa Wiktora Skworca z ekologii i ekologii społecznej. Jest też pytanie o polowania i udział w nich księży. Słyszymy m.in. że eksploatacja Ziemi i stworzenia musi przebiegać rozumnie i odpowiedzialnie. Niestety, żyjemy w czasach materializmu praktycznego, czyli tu i teraz. Ten sposób życia czasem przesłania nam przyszłość i pamięć o tym, że po nas przyjdą kolejne pokolenia. Nie możemy zostawić im zgliszczy. Człowiek jest istotą rozumną także po to, by potrafił wszystko przemyśleć i urządzić w taki sposób, żeby życie odbywało się aktualnie z jak najmniejszą szkodą dla przyszłości człowieka.

„Wołanie ziemi, krzyk ubogich” to tytuł artykułu w TP nr 14 z 2.04.2017, gdzie Zuzanna Flisowska prezentuje niektóre katolickie organizacje ekologiczne oraz działania inspirowane encykliką Laudato si’ w kontekście Wielkiego Postu. Lead tekstu mówi: „Przemiana duchowa, wyczulenie wyobraźni i obudzenie solidarności zwłaszcza w Wielkim Poście potrzebne jest głównie w Europie, gdzie kryzys ekologiczny daje się we znaki rzadko i nie tak dramatycznie na innych kontynentach.” Mówiąc o REFA autorka wspomina nasze warsztaty zachęcające do świadomego podejścia do używania dóbr, do odkrywania mądrości piątkowego postu i świętowania niedzieli.

dziecko-animals-200pxNasze ekologiczne myślenie nie będzie pełne i pogłębione, jeśli nie nauczymy się widzieć świata przez ciekawość i wrażliwość dziecka - pisze dla nas Piotr Wojciechowski. Dziecko rodzi się i przemienia rodzinę. Rodzina musi stać się dla niego domem i szkołą. Teraz najważniejsze: rodzina wiele traci, jeśli nie dostrzeże, że dziecko może być w tej szkole nauczycielem. Pozwólmy mu, aby przez obserwację i rozmowę odkrywało świat po swojemu - dla siebie i dla nas. Dzieci są spontanicznie, naturalnie nastawione na związek z przyrodą. I na tym można budować wychowanie ekologiczne.

Czy nasza modlitwa powinna być ekologiczna? – pyta Justyna Barańska i odpowiada - Jasne, dla ekologa wszystko powinno być ekologiczne. Czyli jakie? Może modlitwa w poszanowaniu wzajemnych współzależności, modlitwa za stworzenia Boże inne niż człowiek, modlitwa na łonie natury, modlitwa dziękczynna za piękno przyrody i Boskie dary, modlitwa o powodzenie dzieł proekologicznych i świętość ekologów, modlitwa za niszczących przyrodę, i o nawrócenie ekologiczne wszystkich ludzi? Jakie jeszcze aspekty pominęłam? Jakie oblicza ekologii możemy, chcemy włączyć w naszą modlitwę i jak możemy to uczynić?

szanghaj-maleProblematyka miasta i jego zrównoważonego rozwoju znajduje w encyklice Papieża interesujący punkt odniesienia. Miasta w ujęciu globalnym są źródłem wielu problemów współczesnego świata. Od procesów niekontrolowanej urbanizacji, emisji zanieczyszczeń, degradacji krajobrazu, przez niską jakość życia aż po niepohamowane zużycie zasobów i negatywne oddziaływanie na ekosystemy.  Świat współczesny staje się coraz bardziej zurbanizowany a coraz mniej agrarny. Szacuje się, że liczba mieszkańców wzrośnie z 3,5 mld (2010) aż do 6,3 mld (2050). Jakie zatem znajdziemy w encyklice nowe inspiracje, konteksty i propozycje zmian?

syzyf-maleMiędzy przestrzeniami życia, a miejscem, gdzie z życiem koniec. Czy Ewa Demarczyk śpiewała o smogu? Czy będziemy jeszcze oddychać, gdy normy zostaną przekroczone dwudziestokrotnie? Pięćdziesięciokrotne przekroczenie, co wtedy? - pyta w kolejnym tekście dla swietostworzenia.pl, Piotr Wojciechowski. Czym jest nauczanie papieża Franciszka o ekologii? Słowa, [ale czy] tylko słowa? Kogo ma na myśli Franciszek, biskup Rzymu, gdy pisze: „człowiek zdolny poniżyć siebie aż do skrajności"? Mnie. Ciebie. Kim są za to ci zdolni „ponownie wybrać dobro"? Ty. Może i ja. Czy potrafimy odczytać z tego konkret naszego zadania na dziś?