6 stycznia zmarł ks. prof. Roman E. Rogowski (1936–2023), teolog dogmatyk z Wrocławia, miłośnik gór i alpinista, autor książek o duchowości stworzenia Mistyka gór, Światłość i tajemnica, Teoekologia oraz wielu fascynujących opowieści z wypraw wysokogórskich. Jako jeden z pierwszych polskich teologów podejmował sprawy ochrony przyrody i środowiska, pisząc o nich w perspektywie religijnej. Spotkaliśmy się kilkakrotnie, interesował się REFA i wspierał nasze działania. Niestety nie dał się namówić na dłuższy wywiad… Oto próba opisania jego koncepcji teoekologii jako mistyki wszystkich rzeczy.

Zmarł Joseph Ratzinger, papież senior Benedykt XVI, 265. następca Świętego Piotra, który zasiadał na Stolicy Apostolskiej od 19 kwietnia 2005 do 28 lutego 2013 roku. Był ogłoszony Zielonym Papieżem – Green Pope. Szeroko rozumiana ekologia przyrody i człowieka leżała w centrum jego zainteresowań. Mówił: „Ziemia jest cennym darem Stwórcy, który nadał jej wewnętrzny porządek, dając nam tym samym wskazówki, którymi powinniśmy się kierować jako zarządzający Jego stworzeniem”. U nas znajdziecie jego liczne teksty w Bibliotece Laudato si’ i komentarze do głównych dokumentów. Warto je przypominać i czytać.

Jak ocenić tegoroczny szczyt klimatyczny? „Chcemy, żeby ochrona Stworzenia była postrzegana jako coś, co dotyczy całej ludzkości. Jesteśmy w alarmującej sytuacji w kwestii klimatu. Niestety ciągle nie mamy wizji wspólnej przyszłości” - mówi w rozmowie z KAI abp Nicolas Thévenin, nuncjusz apostolski w Egipcie oraz szef watykańskiej delegacji na Konferencję ONZ w sprawie zmian klimatu 2022 – COP27. Warto pamiętać, że Watykan uczestniczył w niej po raz pierwszy, jako członek a nie państwo obserwator. 4.10.2022 Watykan przystąpił do Konwencji ONZ z 1992 i do Porozumienia Paryskiego z 2015 r. Oto pełny tekst wywiadu.

Jak wyżywić wciąż rosnącą populację świata, nie doprowadzając do kryzysu klimatycznego? Czy konieczna jest zmiana naszych stylów życia, wzorców produkcji i konsumpcji? Kim – tak naprawdę – jest polski rolnik i jak wzmocnić jego pozycję w systemie żywnościowym? – pyta Pomorski Thinkletter nr 3(10)/2022 w tomie pt. „Zielona transformacja polskiego rolnictwa - sens, filozofia i drogi do celu”. To wydawnictwo Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową w ramach Pomorskiego Kongresu Obywatelskiego. Wśród tekstów jest artykuł o. Stanisława Jaromi „Czyńcie Ziemię kochaną – spojrzenie cywilizacyjno-religijne”.

Drzewo na tle listuTak jak liść jest niczym innym jak płaską konstrukcją, mającą w uporządkowany sposób wystawić cząsteczki chlorofilu na działanie światła, tak stronice książki są płaskimi konstrukcjami służącymi do wystawienia na działanie światła rządków liter. Są liśćmi jakby. Okładka i grzbiet książki są po to, aby trzymać kartki razem – podobnie pień, gałęzie, łodygi służą do tego głównie, aby połączyć liście. Pamiętam o tym, gdy piszę lub czytam, mam świadomość związku książek z drzewami. A tworząc własne teksty, rozliczam się w sumieniu z lasem. Aby słowa mogły zostać utrwalone na papierze, muszą gdzieś runąć ścięte drzewa.

Święty Franciszek i papież FranciszekW 2026 r. przypada 800 lat od śmierci św. Franciszka, zatem powoli zaczynają się jubileuszowe przygotowania. Już w 2023 r. będzie 800. rocznica pierwszych jasełek w Greccio i zatwierdzenia reguły zakonu. „Wszystkie te obchody przybierają postać pielgrzymki, która powiedzie z franciszkańskich sanktuariów w okolicach Rieti, przez La Vernę w Toskanii aż do Asyżu” – mówił papież Franciszek 31.10.2022 r. na audiencji dla organizatorów franciszkańskiego jubileuszu z diecezji Assisi-Nocera Umbra-Gualdo Tadino, Rieti, Arezzo oraz przedstawicieli rodziny franciszkańskiej z trzech zakonów i licznych kongregacji franciszkańskich.

młodzieżEkologia jest nadal modna, a osiągnięcia ekologów ważne i oryginalne. Z krzepiącymi wiadomościami o budujących odkryciach mieszają się złe wieści o stratach i zagrożeniach. Na wszystkie dobre wiadomości z dziedziny ekologii pada cień wojny. Cień tak mroczny, że wydaje się przekreślać nadzieje. Szkody związane z rosyjską dewastacją środowiska naturalnego Ukrainy od początku inwazji do czerwca to koszt ok. 6,4 mld euro. U nas wiadomości o katastrofalnym zatruciu Odry. Jak żyć w kryzysowych czasach? Papież Franciszek wzywa do braterstwa, więc pojawia się pytanie: jaka szkoła ma polską młodzież prowadzić do braterstwa?

W święto św. Franciszka, na zakończenie Czasu dla Stworzenia 2022, w Watykanie miał światową premierę filmowy dokument ekologiczny z udziałem papieża Franciszka pt. The Letter (List). Pokazuje ekologiczne, klimatyczne i społeczne problemy współczesności oraz przesłanie papieskiej encykliki ekologiczno-społecznej Laudato si’ z 2015 roku nt. ekologii integralnej. Dzień 4 października, liturgiczne wspomnienie św. Franciszka z Asyżu, jest jednocześnie datą przystąpienia państwa watykańskiego do Konwencji Klimatycznej ONZ oraz Paryskiego Porozumienia Klimatycznego. U nas info, gdzie obejrzeć film.

REFA wspiera projekt uczestniczki naszego Ruchu Katarzyny Bańkowskiej, bo: Bycie ekologiem w duchu Laudato si’ oznacza, że działa się nie tylko w obszarze troski o środowisko ale myśli się o nim również przez pryzmat gospodarki i społeczeństwa. Tylko równoważąc te trzy obszary, możemy sprawić, że bardziej świadoma ludzkość pochyli się nad losem każdego stworzenia. Zatem przybywamy do małych wiejskich miejscowości, aby prowadzić w nich warsztaty dla dzieci, młodzieży i seniorów, dając tym samym szansę na rozwój w każdym wieku i uczulać pokolenia na wzajemną współpracę...

Kongres ma za wzór Światowy Dzień Modlitwy o Pokój zwołany w 2002 przez Jana Pawła II w Asyżu, aby potwierdzić pozytywny wkład tradycji religijnych w dialog i zgodę między narodami – mówił Franciszek w stolicy Kazachstanu. W imię Boga i dla dobra ludzkości prosił: zaangażujcie się na rzecz pokoju, a nie zbrojeń! Ważny w tym jest udział kobiet i ludzi młodych, bo to oni domagają się pokoju i poszanowania dla wspólnego domu stworzenia. Natomiast logika dominacji i eksploatacji, gromadzenie zasobów, nacjonalizmy, wojny i strefy wpływów symbolizują stary świat, który ludzie młodzi odrzucają, świat zamknięty na ich marzenia i nadzieje.

Człowiek oddający chwałę BoguPróbuję pojąć to, co się dzieje, czego od nas chce Bóg w tych czasach. Od pół roku z przerażeniem i modlitewną nadzieją spoglądamy na płonącą i krwawiącą Ukrainę. Tysiące Polek i Polaków zaangażowały się w pomoc uchodzącym z terenów nękanych wojskiem Putina. Ogromną rolę odgrywają nie tylko kościelne instytucje charytatywne. Parafie i rodziny, zakony i poszczególne osoby ofiarnie i roztropnie przyjmują uchodźców, szukają dla nich dachu nad głową i pracy, częstują gorącą strawą, zaopatrują w to, co niezbędne. A jednocześnie nasz Kościół przeżywa czas synodu. Jak widzieć to w jedności? Szukam odpowiedzi w mądrości psalmów.

W dniach 25-29.07.2022 trwała pokutna pielgrzymka papieża Franciszka do Kanady. Jej trasa obejmowała Edmonton, Maskwacis, Lac Ste. Anne, Québec, Sainte Anne de Beaupré i Iqaluit. Szczególnie wzruszający był widok Ojca Świętego na wózku inwalidzkim, pogrążonego w modlitwie nad wodami Jeziora św. Anny, a następnie słowa skierowane do rdzennych mieszkańców Kanady w miejscu, które od XIX w. jest celem pielgrzymek katolików pochodzących z pierwotnych plemion. Publikujemy pełny tekst homilii papieskiej, gdzie w harmonii przyrody i Ewangelii patrzymy na dysharmonie naszych historii czy skutki kolonizacji.

Czyńcie ziemię kochaną! – to tytuł rozmowy z o. dr. Stanisławem Jaromi OFMConv, przewodniczącym REFA. Ukazała się ona w „Ekologii”  branżowym kwartalniku Polskiej Izby Ekologii. Izba działa od ponad 20 lat i skupia prawie 130 podmiotów, głównie przedsiębiorców, dla których poprawa stanu środowiska i przyroda są niezwykle ważne. Jej autorem jest Wojciech Stawiany, ekspert Polskiej Izby Ekologii i redaktor magazynu.  Historia REFA, ekologia integralna, ekumenia, działania ludzi Kościoła czy możliwości wspólnych działań – to niektóre poruszone tematy. Polecamy!

Łany zbóżLato w pełni, pola mienią się dojrzewającym zbożem. Cieszymy się różnorodnością płodów ziemi. Wielu znas w pamięci ma obraz polskiej wsi, która jest tak wyjątkowa – bogactwo natury, piękne krajobrazy i ciągle żywa kultura ludowa, wielu dobrych rolników, kochających swoją pracę. Jednocześnie rokrocznie otrzymujemy alarmujące raporyty na temat głodu i rosnącego ubóstwa na świecie. Prezentowane są liczby dotyczące marnowania żywności w krajach rozwiniętych. Jak w tym wszystkim znaleźć złoty środek? Jak wypracować postawę godną chrześcijanina? Wiele praktycznych wskazówek daje nam o. S. Jaromi w książce Boska Ziemia.

Tydzień Laudato si' 2022Od 22 do 29 maja 2022 trwał 7. już Tydzień Laudato si' – to czas poświęcony ekologicznej encyklice papieża Franciszka. W tych dniach chrześcijanie powracają do tego jakże ważnego dokumentu i starają się wdrożyć papieskie nauczanie i zachęty w życie. W wielu parafiach i ruchach kościelnych odprawiane były specjalne nabożeństwa w intencji troski o nasz wspólny dom, o wszelkie stworzenie, o pokój między ludźmi. Na naszych profilach facebookowych dzieliliśmy się wybranymi cytatami z encykliki. Przygotowaliśmy ich 7 w 7. rocznicę ogłoszenia Laudato si'. Tu prezentujemy drugą część naszej relacji.

Tydzień Laudato si' 2022 22 maja 2022 r. rozpoczął się kolejny już Tydzień Laudato si'. To czas związany z rocznicą ogłoszenia ekologicznej encykliki papieża Franciszka. Rokrocznie w okolicy Zielonych Świąt poświęcamy temu dokumentowi szczególną uwagę, by móc zastanowić się, jak możemy wspólnie troszczyć się o nasz wspólny dom. 22 maja przypada też Międzynarodowy Dzień Różnorodności Biologicznej pod patronatem ONZ. Bioróżnorodność jest naszym dziedzictwem, bez którego równowaga na ziemi jest zagrożona. Na 7. Tydzień Laudato si' redakcja REFA przygotowała 7 cytatów z encykli, mających na celu pogłębienie treści tego ważnego dokumentu.

wodaNiedawno obchodziliśmy Światowy Dzień Wody, który ma nam przypominać o tym, jak ważne jest odpowiedzialne zarządzanie zasobami wodnymi. To temat ważny, ponieważ skutki postępujących zmian klimatu widzimy także w Polsce, gdy na wiosnę zamiast życiodajnego deszczu obserwujemy suszę, której pierwsze objawy już się pojawiają. W Wielkim Poście przybliżamy temat dotyczący wody przedstawiony w książce Boska Ziemia, której autorem jest o. Stanisław Jaromi. Być może będzie to zachęta do poczynienia zmian w naszym życiu, abyśmy nie marnowali cennych zasobów wody, których w Polsce nie mamy w nadmiarze.

liścieNajnowsze badania opublikowane w „Biological Reviews” przez biologów z Uniwersytetu Hawajskiego w Manoa i Muzeum Historii Naturalnej w Paryżu wskazują, że obecne wymieranie gatunków jest 100 do 1000 razy szybsze niż wymieranie „bazowe”, czyli zapewniające równowagę trwania. Niepewni jutra słuchamy naukowców – dowiadujemy się od nich, że wiemy prawie wszystko, co trzeba, aby odwrócić katastrofę, którą biolodzy nazywają „szóstym wielkim wymieraniem gatunków”. Dowiadujemy się, że nauka i technologia dokonały wyliczeń, wynalazły narzędzia i doskonalą je. Dlaczego jednak z nich nie korzystamy?

chwalcie PanaLudzie, którzy widzą w kryzysie ekologicznym nie tylko zagrożenie, lecz także życiowe zadanie, muszą sobie zdawać sprawę ze złożoności sytuacji. Czas mamy niepewny. Niemożliwe do przewidzenia jest zaangażowanie wielkich decydentów w walkę ze zmianami klimatu. Niepewna jest też przyszłość takich źródeł kryzysów jak pandemia COVID-19, inflacja z drożyzną, sytuacja polityczna wobec interwencji Rosji w Kazachstanie, Białorusi i Ukrainie. Niedawno UE wciągnęła elektrownie jądrowe na listę źródeł energii „zeroemisyjnych”. Rosną więc szanse na to, że za 10 lat będziemy mieć prąd z elektrowni atomowej. W tym czasie wiele może się zmienić.

Jak rozumieć hasło „czyńcie sobie ziemię poddaną”? Czym jest wielka opcja pro life? Kto potrafi rozróżnić różne rodzaje konsumpcji? Jak rozwija się ekologiczna debata we współczesnym Kościele? I jak odczytać swoje powołanie w ruchu ekologicznym? Odpowiedzi na te i inne pytania zawiera wywiad dla thinkzine „Nowa Konfederacja”. Ukazał się on pod tytułem „Każdy z nas powinien przeżyć swoje nawrócenie ekologiczne”. „NK” chce być medium misyjnym, tworzonym przez obywateli – dla obywateli, które koncentruje się na tematyce politycznej o znaczeniu strategicznym. Polecamy!