Chlewiska kapliczka brogowa-malaTworzenie nowych kapliczek,  czy odnawianie, strojenie już istniejących, to pewien nurt w kulturze ludowej, popularnej, ale także w kulturze wysokiej, który nie zaginie. Jaka jest estetyka nowych kapliczek? Jak szuka się piękna w tych małych formach plastyki, rzeźby, zdobnictwa, architektury? Kapliczka to miejsce spotkania z Bogiem w krajobrazie. Ludzka obecność w pejzażu, która go nie narusza, nie szpeci, ale czyni bardziej ludzkim. Ekologia polskich kapliczek – to księga jeszcze nie napisana. Pasyjka, figura Frasobliwego, świątek, Matka Boża. Czekają w milczeniu przy naszych drogach. Wyszli na spotkanie. Cisi są.

cc-kroki-cieniePapież Franciszek w mocnych słowach wypowiedział się o skutkach globalizacji. Obecny „system gospodarczy chce wszystko ujednolicić i podporządkować władzy pieniądza”. Potrzebujemy nowych, „innowacyjnych” inicjatyw, w których pieniądz nie będzie najważniejszym kryterium. Obecnych problemów świata nie da się rozwiązać wyłącznie poprzez techniczne rozwiązania. Inicjatywa i wola zmiany pozostaje po naszej stronie, zdaje się mówić papież. Przypomina, że dzisiaj więcej się mówi o prawach niż o obowiązkach. Niewiele troszczymy się o tych, którzy są głodni. Zbyt mało uwagi przywiązujemy, jeśli chodzi ochronę naszej planety.

Ostatnie pół wieku to olbrzymi rozwój nauczania Kościoła w kwestii ekologicznej. Pierwszym papieżem działającym w latach ujawniania się kryzysu ekologicznego był Paweł VI, który zasiadał na Stolicy Apostolskiej od 21.06.1963 do 6.08.1978. Realizując reformy soborowe Giovanni Battista Montini podjął odważnie nowe wyzwania i ich krytyczną analizę. Pisze o napięciach w relacji człowieka i jego środowiska; o rozwoju planetarnym, który będzie integralny i solidarny, o ekologii moralnej; apeluje o większe zaangażowanie katolików na rzecz sprawiedliwości, pokoju i ochrony stworzenia. Oto prezentacja głównych wątków ekologicznych obecnych w nauczaniu Pawła VI.

W dzień św. Franciszka o. Stanisław Jaromi czyta proroka Izajasza, który chciał zaśpiewać swemu Przyjacielowi pieśń o Jego miłości ku winnicy. I przygotowując kazanie na niedzielę, próbuje nucić swą pieśń o miłości ku winnicy… Niestety wychodzą mu same pytania… Pyta np. jak pisać nową teologię i duchowość stworzenia, gdy dowiadujemy się, że nasi bliźni przemienili się w zachłannych konsumentów? Czy taka pieśń jest możliwa w świecie, gdzie trwa niekończąca się przemoc i wojna, których rezultatem jest niekończący się terror, nienawiść, masakry bezbronnych i fanatyzm? Czy Franciszkowy dzień przyniesie jakieś odpowiedzi?..

Traktujemy Ziemię jako Matkę, czy jako macochę? Niektórzy mówią, że ziemia jest ich matką, ale nie zachowują się jak synowie, ale jak pasierbowie, gdzie tutaj konsekwencja? - zastanawiał się o. Dariusz Mazurek OFMConv. podczas Tygodnia Studiów Franciszkańskich, który odbył się na początku września w Limie pod hasłem „Z Franciszkiem kochajmy stworzenie”. Sympozjum zostało zorganizowane z okazji 35-lecia ogłoszenia św. Franciszka z Asyżu patronem ekologów. Oto kilka myśli z wystąpienia o. Dariusza pt. „Więź z naturą według franciszkańskiego paradygmatu wolności. Refleksje nad ekologią i Matką Ziemią”.

cc-wspolnota-maleBardzo naturalnym środowiskiem człowieka są wspólnoty, do jakich on należy. Nie wspólnota – a liczne wspólnoty właśnie. Człowiek jest zwierzęciem stadnym, niezależnie od tego, czy prowadzi życie wędrowne czy osiadłe. Zwierzę jednak należy do stada – i koniec. Ludzie należą do wielu grup jednocześnie. Wspólnota ich chroni, ale oni ma wobec niej liczne zobowiązania. Los człowieka to przeżywanie konfliktów, czasem dramatycznych konfliktów sumienia, między obowiązkami, jakie wynikają z wielu przynależności. Bo to nie zawsze jest tak błahe, jak zebranie filatelistów i wywiadówka Jasia o tej samej godzinie.

Ostatni rok przyniósł nam wiele ważnych przykładów zaangażowania Kościoła w ochronę stworzenia w tym zapowiedź kolejnej encykliki, która ma być poświęcona ubóstwu, środowisku naturalnemu i zmianom klimatycznym. Zapowiedział to sam papież Franciszek 19 maja 2014 podczas spotkania z biskupami Włoch. O pracy nad tą encykliką mówił Papież w rozmowie z dziennikarzami w drodze powrotnej z Korei Południowej 18 sierpnia 2014. Kiedy się ukaże ten wyjątkowy tekst? Co będzie się w nim znajdować? Czy będzie to zapowiedziane przy inauguracji pontyfikatu integralnie połączenie ekologii przyrodniczej, ekologii człowieka i ekologii duchowej?...

nadzieja-CC-svimesKsięga Rodzaju to trudna, głęboka i wiecznie aktualna lektura. Napisana językiem poetyckiego mitu objawia istotę naszego bytowania w materii. Bóg przyprowadza do Adama wszystkie zwierzęta i ptaki „aby przekonać się jaką on da im nazwę.." Postawione zostaje człowiekowi zadanie „nadania nazwy”. To przykazanie dotyczące opisywania i poznawania świata. W Księdze Rodzaju, przez nakaz „nazywania” zaczyna się nauka o świecie i ludzka analiza rządzących światem praw. Tu zaczyna się moc języka, która potem przydała się do spisania Pisma Świętego. Stworzyła naukowy opis świata i symboliczną refleksja nad jego dziwnością i pięknem.

Nowa publikacja Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) pokazuje pozytywne przykłady działań rolniczych będących odpowiedzią na wyzwania związane ze zmianami klimatu. Podkreśla konieczność nowego podejścia do produkcji żywności. Autorzy publikacji przekonują, że przekształcenie światowego rolnictwa na bardziej przyjazne klimatowi nie tylko pomoże zapobiec przyszłym kryzysom żywnościowym, ale także niesie ze sobą szansę na odnowę gospodarczą i rolniczą obszarów wiejskich. Dotyczy to szczególnie drobnych rolników w krajach rozwijających się, którzy dotknięci są ubóstwem i głodem.

Franciszkanin o. Marian Gołąb proponuje duchową lekcję od ptaków. Cytując słowa Jezusa „Przypatrzcie się ptakom w powietrzu...” (Mt 6, 26) pyta: Czy człowiek może nauczyć się czegokolwiek od ptaków? poszukuje odpowiedzi medytując teksty biblijne mówiące o orłach, bowiem jest to ptak, który najczęściej pojawia się na kartach Biblii. W pierwszej części swej medytacji opartej na tekstach biblijnych fascynował się wzrokiem orła bo bystrooki orzeł to symbol mądrości (por. 2Sm 1,23).
Oto druga część refleksji pt. „Jak orzeł, co ... rozwija swe skrzydła” (Pwt 32,11). Zapraszamy do lektury.

Papież Franciszek w trakcie przemówieniaTwierdzenie, że degradacja środowiska jest jednym z największych wyzwań współczesności oraz pytanie, czy nie popełniamy samobójstwa poprzez masowe i despotyczne użytkowanie natury znalazły się wśród dziesięciu zasad dobrego, radosnego życia, jakie Papież Franciszek wyliczył w wywiadzie dla argentyńskiego tygodnika „Viva” z 27.07.2014. Recepta Franciszka na szczęście to m.in. spokój i czas dla siebie oraz najbliższych, troska o środowisko i dopominanie się o pokój. Poniżej publikujemy papieskie rady składające się na jego ekologię społeczną – zdrowy, lepszy świat...

aparecida-malaGlobalny świat chrześcijański pozwala pełnymi garściami czerpać z tego, co wypracowali inni. Uczyć się odmiennej wrażliwości. Dostrzec nowe wyzwania i znaki czasów, które z perspektywy polskiej są słabo widoczne. Przetłumaczona na język polski Aparecida jest dokumentem przełomowym z kilku względów. Stanowi klucz do odczytania pontyfikatu obecnego papieża. Wezwanie z Aparecidy może podziałać jak ożywczy deszcz, którego tak bardzo potrzebuje polski katolicyzm; pokazywania Ewangelii jako prawdziwie dobrej nowiny. Jednym z postulatów dokumentu jest większa odpowiedzialność katolików za środowisko naturalne.

rys-male-punktwidokowyCoraz więcej ludzi mieszka w miastach. Coraz więcej jest okazji aby pracować pod dachem,  aby odpoczywać w czterech ścianach domu, kina. Kupować nie na targu, a w supermarkecie. Tak jakbyśmy uciekali spod nieba i zapominali, że widnokrąg jest naszym środowiskiem naturalnym. Widnokrąg – krąg dalekiego widzenia. Mam go w oczach z tylu wędrówek po Polsce. Pola i łąki, a daleko ciemne ściany lasów. Gdzieniegdzie daleka wieża kościoła. I dużo nieba nad głową. Bóg prowadzi człowieka w góry. Tam człowiek uczestniczy w wielkości. Wielkość uczy pokory, ale też podnosi. Opowiadają o tym biblijne Psalmy.

krzyz-CC-malaChrześcijanie potrzebują wielu ekologicznych katechez. Świat i Kościół nadal potrzebują nawrócenia. Do setek tysięcy umierających z głodu dodawać musimy setki tysięcy umierających skutkiem ekologicznych zanieczyszczeń. To jest przeciw życiu. Ludzie wierzący w Zmartwychwstanie, muszą być po stronie życia. Trzeba widzieć sens nawet w drobnych próbach upominania się o sprawy ekologiczne, w osobistych działaniach ratujących  środowisko i urodę krajobrazu. Nadzieja zaczyna się, gdy wiara, kultura i ekologia są przedmiotem wspólnej troski ekologów, ludzi kultury i ludzi Kościoła.

pszczoly-CC-malePszczoły są niestrudzonymi towarzyszami naszej codzienności. Kiedy przyroda budzi się do życia wydając pierwsze kwiaty, pojawiają się w ich pobliżu. To znaczy pojawiały się i gdzie niegdzie nadal przylatują. Od pewnego czasu obserwuje się również w Europie dość smutne zjawisko. Nie chodzi tu jedynie o ckliwe sentymenty – pszczoły zaczynają masowo wymierać. A pełnią niezwykle istotną funkcję w ekosystemie i gospodarce. Zapylając rośliny zapewniają ich obfite owocowanie, co naukowcy określają pojęciem usług ekosystemów. Rezultat pszczelej pracy spoczywa na naszych talerzach... nie tylko w postaci miodu.

wierzby-maleCoraz więcej ludzi na świecie jest świadomych, że przyjdzie nam „zapłacić” za bezmyślność i brak troski wobec tego, co zostało nam dane na tej planecie. Jeszcze można spotkać „twardzieli”, którzy nadal uważają, że przyczyn suszy, trąb powietrznych i powodzi, zmuszających doemigracji miliony ludzi rocznie, nie należy szukać u samego człowieka. Są jeszcze punkty sporne, ale wątpliwości już nie ma, że naturalne zasoby są ograniczone, a przyroda wymaga ochrony. Troska o naturę i troska o siebie  idą w parzę z poczuciem, że wszystko łączy głębszy sens, a na świecie nie jesteśmy przypadkiem.

cc-ekonomia-natury-maleEkonomia i etyka rynku, cennika i maksymalnego zysku, rządzi dziś coraz większymi obszarami ludzkiej aktywności. Nie ogranicza się do gospodarki, wdziera się w przestrzeń rodziny, w sprawy miłości i przyjaźni, staje u progu Kościoła. Można zapomnieć, że to nie jedyny sposób spojrzenia na relacje międzyludzkie. Chrześcijaństwo od tysiącleci proponuje ludziom inną ekonomię i etykę. Ekonomię daru, etykę odpowiedzialności i wdzięczności. „Czego chcesz od nas, Panie, za twe hojne dary”- śpiewamy w naszych Kościołach. Ale czy jeszcze jest w naszym życiu jakaś resztówka, w której gospodaruje... ekonomia daru?

Relacja nauka-wiara. Nowe ujęcie dawnego problemu to hasło 55. Tygodnia Filozoficznego jaki odbył się na KUL w 2013 r. oraz tytuł monografii zbierającej i systematyzującej wygłoszone referaty. Wśród jej autorów jest o. Stanisław Jaromi prezentujący opracowanie pt. „Józef Życiński i herezja inteligentnego projektu”. Jego artykuł jest próbą dyskusji z niektórymi publikacjami ewolucyjnymi i antyewolucyjnymi jakie ukazały się w ostatnich latach. W centrum uwagi jest negatywny lub pozytywny stosunek do współczesnej wersji teorii inteligentnego projektu oraz tezy na te tematy głoszone przez Życińskiego oraz w kontrze do jego poglądów.

kosciol-na-slowacjiW naszych wakacyjnych podróżach warto sięgnąć  króciutkiego, ale treściwego artykułu: „Przyroda Mistrzyni kontemplacji” ks. Jacka Poznańskiego SJ. Autor podkreśla kojące znaczenie przyrody dla ludzkiej psychiki. Ale przyroda może nas także... ewangelizować! Patrzenie na naturę w taki sposób, aby objawiała nam coś z Chrystusa wymaga kontemplacji. Kontemplacja, słowo które współcześnie może brzmieć nieco górnolotnie i archaicznie, jest przede wszystkim sztuką czystego i uważnego widzenia. Przyroda ma coś ważnego do powiedzenia o nas, o Bogu, o wierze.

czarny-bez-malaW czerwcu w całej okazałości zakwita pospolity i nieco ruderalny czarny bez (Sambucus nigra). Białe „baldachy” kwiatów przyciągają dziesiątki gatunków owadów i… miłośników tradycyjnych trunków. Właśnie z kwiatów oraz zawartego w nich żółtego pyłku powstaje jedna z najlepszych nalewek, która skutecznie poprawi nastrój w późno jesienne i zimowe wieczory. Ale mało kto wie, że czarny bez jest także rodzimym i bardzo plastycznym gatunkiem ozdobnym w ogrodach, a jego odmiany z powodzeniem mogą konkurować z najbardziej atrakcyjnymi, obcymi gatunkami.