W piękne, ciepłe, letnie popołudnie 1 września 2015 r. wiele osób z Rzymu oraz gości ze świata zmierzało do watykańskiej bazyliki św. Piotra, aby wziąć udział w pierwszych katolickich obchodach Dnia Stworzenia. Celebracja pod przewodnictwem Papieża rozpoczęła się o godz. 17.00 i miała formę nabożeństwa Słowa Bożego. Jego treść wypełniły piękne śpiewy, rozważanie tekstów biblijnych i z encykliki Laudato si', wezwania modlitewne oraz homilia papieskiego kaznodziei o. Raniero Cantalamessa. W duchu encykliki Laudato si' wspólnie zanosiliśmy pieśń stworzenia razem ze św. Franciszkiem z Asyżu i w jego duchu.

«Dzisiaj przypada Światowy Dzień Modlitw o Ochronę Stworzenia. Módlmy się i działajmy». Tak brzmiał tweet Franciszka, zamieszczony na koncie @Pontifex we wtorek 1 września rano. Po południu Papież przewodniczy z tej okazji specjalnej liturgii w Bazylice Watykańskiej.

„Pochwalony bądź, mój Panie, / ze wszystkimi Twymi stworzeniami, / nade wszystko z panem bratem Słońcem, / bo jest on lampą dnia i nim rozświetlasz naszą drogę..." Te pełne mocy słowa pieśni Franciszka z Asyżu śpiewane przez watykańską scholę z akompaniamentem harfy otworzyły celebrację pierwszego światowego dnia modlitwy o ochronę świata stworzonego.

Panie Boże, rozbudź nasze uwielbienie i wdzięczność za każdą istotę, którą stworzyłeś.
Obdarz nas łaską poczucia się wewnętrznie zjednoczonymi ze wszystkim, co istnieje.
Boże miłości, ukaż nam nasze miejsce w tym świecie jako narzędzi Twojej miłości dla wszystkich istot tej ziemi...

Rozpoczął je Papież Franciszek swoją modlitwą zawartą w końcowych słowach encykliki. Wspaniale brzmiało jego uwielbienie Boga Ojca wraz ze wszystkimi stworzeniami i modlitewne słowa:

Panie Boże w Trójcy Jedyny, piękna Wspólnoto nieskończonej miłości,
naucz nas kontemplowania Ciebie w pięknie wszechświata, gdzie wszystko mówi nam o Tobie.
Rozbudź nasze uwielbienie i wdzięczność za każdą istotę, którą stworzyłeś.
Obdarz nas łaską poczucia się wewnętrznie zjednoczonymi ze wszystkim, co istnieje.
Boże miłości, ukaż nam nasze miejsce w tym świecie jako narzędzi Twojej miłości dla wszystkich istot tej ziemi, bo żadna z nich nie jest przez Ciebie zapomniana...
Pochwalony bądź, Panie! Amen.

W pierwszym czytaniu z Księgi Rodzaju przypomniano biblijny opis stworzenia człowieka przez Boga (Rdz 1,26-2,3.15). Psalm 148 wyzwał całe stworzenie do oddawania chwały Bogu. Drugim czytaniem były fragmenty encykliki „Laudato si'" papieża Franciszka (LS 84, 86-87), zakończone fragmentem „Pieśni słonecznej" św. Franciszka. Fragment Ewangelii wg św. Mateusza (6, 24-34) mówił zaś o tym, że Bóg troszczy się o swe stworzenie.

Następnie było kazanie, które wygłosił o. Raniero Cantalamessa OFMCap, kaznodzieja Domu Papieskiego. Jest ono wraz z polskim przekładem dostępne w internecie (https://www.youtube.com/watch?v=YznG-51T_Lo)

Słuchając głębokich treści poruszanych przez kaznodzieję myślałem sobie, czy rzeczywiście powinniśmy, jak o. Raniero, aż tak akcentować biblijną hierarchiczną wizję stworzenia i mocną rolę człowieka „panującego nad wszystkim" i przeciwstawiać ją współczesnym koncepcjom ekologicznym, w tym „ekologii głębokiej"? Czy taka konfrontacja, nieobecna w encyklice, jest w ogóle dziś potrzebna? A może trzeba raczej jeszcze mocniej niż papieski kaznodzieja wołać o sprawiedliwość w świecie, o troskę o ubogich i ciemiężonych przez system służący bogaceniu się nielicznych?

Czy rzeczywiście powinniśmy, jak o. Raniero, aż tak akcentować biblijną hierarchiczną wizję stworzenia i... przeciwstawiać ją współczesnym koncepcjom ekologicznym, w tym „ekologii głębokiej"? Czy taka konfrontacja, nieobecna w encyklice, jest w ogóle dziś potrzebna?

Mnie i chyba większości obecnych podobało się, jak kaznodzieja wskazał na św. Franciszka, jako żywy dowód wkładu, jaki wiara w Boga może wnieść we wspólny trud na rzecz ochrony stworzenia i na jego umiłowanie do stworzeń jako bezpośredni rezultat wiary w powszechne ojcostwo Boga. Jednak zabrakło mi próby interpretacji powszechnego braterstwa franciszkańskiego wobec dzisiejszych wyzwań związanych z relacją do zwierząt, zwłaszcza tych przemysłowo, w okropnych warunkach, hodowanych na pokarm.. i do całego dzikiego życia, któremu coraz bardziej zabieramy przestrzeń i środowisko życia?... Może też warto próbować je odczytać w relacji do współczesnego obrazu wszechświata, który jawi się nam jako przeogromny, dynamiczny, ewolucyjny kosmos z miliardami galaktyk i nieznanymi rodzajami materii i energii a my funkcjonujemy w nim na skraju jednej z galaktyk wirując w ogromnych przestrzeniach?..

Zabrakło mi próby interpretacji powszechnego braterstwa franciszkańskiego wobec dzisiejszych wyzwań związanych z relacją do zwierząt, zwłaszcza tych przemysłowo, w okropnych warunkach, hodowanych na pokarm.. i do całego dzikiego życia, któremu coraz bardziej zabieramy przestrzeń i środowisko życia?

Uniwersalne były wezwania modlitwy powszechnej mówione w różnych językach, w tym wezwanie modlitewne wypowiedziane po polsku: „Pozwól nam uratować opuszczonych i zapomnianych tej ziemi, którzy znaczą tak wiele w Twoich oczach. Kyrie, eleison." Wszystkie były zachętą do działania, do głębokiego nawrócenia duchowego i ekologicznego oraz do troski o świat jako wspólny dom dla wszystkich jego mieszkańców.

Sześćdziesięciu kilku minutową całość dopełnił śpiew Ojcze nasz, papieska modlitwa końcowa i błogosławieństwo. Na zakończenie liturgii po odśpiewaniu Salve Regina Papież przywitał się kolejno ze wszystkimi uczestniczącymi w liturgii osobistościami ekumenicznymi – byli wśród nich przedstawiciele patriarchatu ekumenicznego, bułgarskiego Kościoła prawosławnego, rumuńskiego Kościoła prawosławnego we Włoszech, ortodoksyjnego Kościoła koptyjskiego, Wspólnoty anglikańskiej, światowego Kościoła metodystów i Towarzystwa Biblijnego we Włoszech. Podkreśliło to ekumeniczny charakter tego dnia, obchodzonego w dzień wybrany przez Kościół prawosławny w 1989 r.

Papieskie nabożeństwo zdecydowanie na pierwszym miejscu postawiło duchowość Patrona Ekologów – ona była treścią medytacji, ona stanowiła muzyczną ramę całej uroczystości, łącząc symbolicznie hymny ze Starego Testamentu - śpiewane przez chór Kaplicy Sykstyńskiej pod dyrekcją ks. prał. Massima Palombelli – ze słowami z encykliki «Laudato si'», które były drugim czytaniem.

Warto jeszcze dodać, że w szczelnie wypełnionej bazylice obecni byli, m.in. dyplomaci akredytowani przy Stolicy Apostolskiej, w tym ambasador Polski Piotr Nowina-Konopka, liczni duchowni watykańscy, rzymscy, jak i goście ze świata, w tym krakowski biskup Grzegorz Ryś oraz liczni wierni z całego świata, w tym szefowa PAH Janka Ochojska.
Oraz niżej podpisany wasz
o. Stanisław Jaromi