Poszukiwanie właściwej chrześcijańskiej relacji człowiek – przyroda w dobie kryzysu społecznego, zdrowotnego i klimatycznego było głównym motywem warsztatów REFA w ostatnich dniach sierpnia 2020. Odwiedziliśmy park narodowy, park historyczny, ogród parafialny i ogród zielno-kwietno-warzywny i w gronie liderów ekologii integralnej oraz wspólnot Laudato si’ dyskutowaliśmy o naszym miejscu w świecie. Program spotkania obejmował też wprowadzenie do ekologii integralnej oraz ekoduchowości franciszkańskiej, zajęcia w sali i terenowe oraz wspólną modlitwę. Całość prowadził szef REFA o. Stanisław Jaromi.

Spotkaliśmy się 27 sierpnia 2020 w Puszczykowie jako katolicy zainteresowani ekologią, ochroną klimatu i przesłaniem encykliki Laudato si’. Pierwszym punktem programu była konferencja o. Stanisława, która pokazała, o jaki Kościół nam chodzi, o jaką ekologię i jaki typ zaangażowania społecznego. Poznaliśmy treść encykliki Laudato si’ w kontekście współczesnego nauczania Kościoła, przesłanie Patrona Ekologów, ekologii franciszkańskiej oraz aktywność Ruchu Ekologicznego św. Franciszka z Asyżu (REFA) i portalu chrześcijańskich ekologów www.swietostworzenia.pl.

W piątek kilka godzin spędziliśmy w Wielkopolskim Parku Narodowym. Pokonując w deszczu trasę z Osowej Góry do budynku dyrekcji i muzeum przyrodniczego, poznawaliśmy walory przyrodnicze, geologiczne i historyczne terenu. Naszym przewodnikiem był dr inż. Rafał Kurczewski, z-ca dyrektora ds. ochrony przyrody i obszarów Natura 2000 Wielkopolskiego Parku Narodowego.

Warsztaty REFA w Puszczykowie

Warsztaty REFA w muzeum w WPN

Po południu przejechaliśmy do Rogalina, gdzie w miejscowym kościele dziękowaliśmy Bogu za wspaniałe Dzieło Stworzenia i prosiliśmy o dobrych gospodarzy dla niego. Po odwiedzinach w dolnej części kościoła, która pełni rolę mauzoleum rodu Raczyńskich, wyszliśmy do parku przy rezydencji zasłużonego rodu hrabiów Raczyńskich herbu Nałęcz.    

Park pałacowy – o powierzchni ok. 27 ha, częściowo w stylu częściowo francuskim, częściowo w angielskim, malowniczo usytuowany nad doliną Warty – stał się miejscem debaty uczestników spotkania nt. właściwej chrześcijańskiej relacji człowiek – przyroda w dobie kryzysu społecznego, zdrowotnego i klimatycznego. 

W zajęciach, modlitwie i debacie towarzyszyli nam koordynatorzy projektu Drzewo Franciszka.

Warsztaty REFA w parku w Rogalinie

Następnie w urokliwej scenerii naturalistycznego parku krajobrazowego przy zachodzącym słońcu przeszliśmy do słynnych dębów. W Rogalinie i jego okolicach występują wspaniałe okazy dęba szypułkowego – Quercus robur. Ponad 1000 z nich to pomniki przyrody. Najsłynniejsze to LECH (6,33 m obwodu), CZECH (7,35 m obwodu, niestety martwy od 1992 roku) i RUS (9,15 m obwodu, aktualnie najgrubszy w rogalińskiej dąbrowie) oraz DĄB EDWARDA (6,18 m obwodu).

W trzeci dzień naszej Szkoły Liderów przemieściliśmy się w woj. lubuskie do Bytnicy, aby tam odprawić Mszę św. i poznać ogród społeczny Parafialnego Zespołu Ekologicznego w Bytnicy. W czasie liturgii w dzień Męczeństwa św. Jana Chrzciciela wspominaliśmy licznych współczesnych męczenników ekologicznych. Potem proboszcz ks. Sławomir Strzyżykowski pokazał dokonania parafialnych ekologów i ogrodników.

Warsztaty REFA 2020 w Anielskich Ogrodach

Główne warsztaty miały miejsce w Anielskich Ogrodach w Budachowie, które prowadził ich twórca Bogdan Kasperski.
Anielskie Ogrody to ekologiczne gospodarstwo rolne z pięknym ogrodem z ponad 600 gatunkami roślin. Promuje ideę, iż ekologiczny ogród jest spiżarnią, apteką, drogerią i miejscem wypoczynku. Zapewnia niezależność żywieniową dla rodziny nawet na słabej ziemi. Prośrodowiskowe techniki uprawy ziemi oraz właściwe projektowanie ogrodu czyni go gościnnym miejscem dla dzieci, ludzi młodych i starszych. Wszystkim zapewnia darmowe leczenie i liczne smaki, jakich nie kupi się w żadnym sklepie.

Widzieliśmy, jak w Anielskich Ogrodach wykorzystuje się doświadczenie i tradycje rodzinne trzech pokoleń gospodyń. Podziwialiśmy uprawy na wałach permakulturowych i rabatach podwyższonych. Poznaliśmy, jak nie obraca się tam ziemi, tylko ją spulchnia specjalnymi narzędziami oraz stosuje kilkanaście rodzajów ściółkowania gleby. Niezwykłe, że na terenie gospodarstwa znajdują się siedliska dla jelonków rogaczy, jaszczurek, zaskrońców, ropuch, ptaków, motyli, owadów i jeży.

Warsztaty REFA w Anielskich Ogrodach

Bardzo fotogeniczny jest „Ogród sferyczny” oparty na autorskim połączeniu elementów ogrodowych z odnawialnymi źródłami energii. W kopule geodezyjnej uprawiane są rośliny oraz suszone warzywa, zioła i owoce.

Na takich spotkaniach nikt „nie owija w bawełnę” – napisał po zajęciach Bogdan Kasperski na swym profilu FB. Mamy okazję porozmawiać na bardzo poważnym poziomie, więc padają pytania trudne i zmuszające do myślenia czy zajęcia stanowiska. Jak trudne? Na przykład:

❤️ Czy wegetarianin żywiący się produktami z rolnictwa konwencjonalnego przyczynia się do niszczenia ziemi i zwierząt?

❤️ Czy mamy moralne prawo zjadać w dużych ilościach awokado, nawet te z certyfikatem ekologicznym? Czy promując dietę w oparciu o awokado powodujemy, że w innym kraju dzieci zmuszane są do nadludzkiej pracy, a rodzima przyroda ginie zajmowana przez coraz większe powierzchnie plantacji?

❤️ Czy kupując bukiet czerwonych róż, które przyleciały samolotem i były uprawiane w innych krajach z dużym udziałem środków ochrony roślin, przez ludzi pracujących w bardzo ciężkich warunkach, niszczę środowisko naturalne i zdrowie innych ludzi? Czy to jest grzech ekologiczny?

Ogród sferyczny w Anielskich Ogrodach

💚 Dla nas odpowiedzi na te pytania są oczywiste. Ekologia Anielskich Ogrodów sięga dużo głębiej niż tylko uprawa warzyw „bez chemii”.

💚 W sobotę gościliśmy na warsztatach w Anielskich Ogrodach o. Stanisława Jaromiego OFMConv i uczestników Szkoły Liderów Ekologii Integralnej REFA. Uczyliśmy się, jak sprawić, aby w ogrodzie wyrosło zdrowe pożywienie dla ludzi z poszanowaniem innych gatunków. Razem z „ekologicznym proboszczem” – ks. kan. Sławomirem Strzyżykowskim pokazywaliśmy gościom, jak stworzyliśmy i jak działamy w ogrodach społecznych na terenie gminy i parafii Bytnica. 

💚 Spotkania z o. Stanisławem zawsze obfitują w nowe myśli i inspiracje. Filozof, wieloletni delegat franciszkanów ds. sprawiedliwości, pokoju i ochrony stworzenia, autor wielu interesujących książek o ekologii integralnej.  Interesują go sprawy dialogu pomiędzy nauką i wiarą, kulturą i duchowością, chrześcijańską wizją świata i różnymi nurtami ekofilozofii.

💚 Cenimy sobie bardzo ludzi, którzy biorą udział w szkole liderów #REFA. Zazwyczaj są bardzo głęboko przekonani do zamieniania idei w czyn. Kierują się wartościami wynikającymi z istoty ludzkiego życia, a nie modą na ekologię oraz zdrowe życie i jedzenie.

Bogdan Kasperski i Stanislaw Jaromi

Ostatni przystanek grupy liderów ekologii integralnej REFA był w miejscowościach Droszków i Zabór, gdzie dzięki miejscowej Wspólnocie Laudato si’ i aktywistom REFA poznaliśmy projekt przebudowy 19-hektarowego parku dla różnych form edukacji oraz miejscowe tradycje winiarskie. Zakończenie spotkania miało miejsce na niedzielnej parafialnej Mszy św. Tym razem o. Stanisław mówił o powołaniu chrześcijańskim, które obecnie musi uwzględniać również troskę o świat zwierząt oraz harmonijne relacje z całym stworzeniem, z innymi ludźmi oraz z Bogiem Stwórcą i Panem Wszechświata. Łącząc się ze wspólnotami chrześcijańskimi z całego świata, wspieraliśmy modlitwą dzieła ochrony przyrody, środowiska i klimatu, intencje Światowego Dnia Modlitw o Ochronę Świata Stworzonego oraz Czasu dla Stworzenia.

Red. ŚS/REFA

uczestnicy warsztatów REFA 2020