Trudno w polskim Kościele przebić się z tematyką odpowiedzialności ekologicznej i klimatycznej. Wydana w dzień św. Franciszka 4.10.2023 r. adhortacja apostolska Laudate Deum jest w tym zadaniu ważnym orędziem. REFA zorganizowało cykl debat o jej głównych tematach oraz przygotowujemy monografię wieloautorską, która ma być kompleksowym komentarzem dokumentu, poszerzoną o polską perspektywę. Mamy też zapis naszych debat. Oto główna część krakowskiej debaty, która miała dwie części: analityczną, ekspercką oraz praktyczną, w której dominuje głos aktywistów, w tym zaangażowanych w REFA.

Debata o Laudate Deum z 19 października 2023 r. zaczęła się od przesłania wideo ks. Anthony'ego Onyemuche Ekpo z Dykasterii ds. Integralnego Rozwoju Człowieka. Nagranie jest w j. angielskim z tłumaczeniem na j. polski. Mówca podkreślił: Gdybyśmy chcieli skondensować istotę adhortacji apostolskiej w kilku słowach, moglibyśmy powiedzieć, że papież Franciszek podkreśla, że od 2015 r. do dziś poczyniono niewiele kroków naprzód. Obecnie zmiany klimatyczne przedstawiają się jako wyraźne zjawisko globalne, które zaprzecza wszelkim próbom ograniczenia go do ulotnych i okolicznościowych wydarzeń. Aby stawić czoła kryzysowi, powinniśmy zacząć od przyjęcia naszej odpowiedzialności za świat i zrozumienie naszego związku z innymi żywymi istotami i środowiskiem, bo „wszystko jest połączone” i „nikt nie jest zbawiany samotnie”.

Następnie nastąpiło wprowadzenie do debaty i omówienie dokumentu przez o. Stanisława Jaromiego z REFA. Potem Patryk Białas z REFA tłumaczył: Od niemal trzech dekad przedstawiciele państw, naukowcy, biznesmeni i aktywiści klimatyczni spotykają się co roku i negocjują, w jaki sposób ochronić nasz wspólny dom. Są to organizowane przez Organizację Narodów Zjednoczonych szczyty klimatyczne znane jako COP (skrótowiec od ang. określenia Conference of Parties), czyli konferencje stron. Strony to państwa i organizacje międzynarodowe – sygnatariusze Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC) z 1992 r. Zgodnie z nią każdy kraj jest zobowiązany do „unikania niebezpiecznych zmian klimatu” i ma szukać sposobów na sprawiedliwą redukcję emisji gazów cieplarnianych. I dodaje: Kryzys klimatyczny jest problemem, który dotyczy wszystkich. Dlatego istotne jest podejmowanie świadomych działań na każdym poziomie: globalnym, krajowym i lokalnym. Bierność oznacza katastrofę.

Oto zapis głównych wystąpień:

Prof. Cezary Kościelniak pokazujał trzy wymiarów adhortacji: 1).  Wymiar papieskiej etyki środowiskowej – adhortacja nawiązuje do wydanej w 2013 r. encykliki Laudato si’, aby podsumować najważniejsze elementy jej przesłania. 2). Wymiar politycznych aktualności – dokument odnosi się do istotnych kwestii globalnych, na czele z pokojem i polityką środowiskową, oraz prezentuje papieską koncepcję funkcjonowania międzynarodowego. 3). Wymiar teologiczny i filozoficzny – prezentujący metapolityczną refleksję nad wymienionymi wyżej zagadnieniami. On sam podjął analizę dwóch wątków Laudate Deum – krytyki tzw. paradygmatu technologicznego oraz zagadnienia watykańskiej wizji stosunków międzynarodowych.  

Poprzez pełne mocy przesłania przenikające Laudate Deum papież Franciszek stara się „wyjaśnić i uzupełnić” to, co rozpoczął w Laudato si’ – mówił prof.  Józef Bremer SJ - Choć encyklika skupiała się na szeroko rozumianej trosce o planetę, to Laudate Deum jest pierwszym wysokiej rangi papieskim dokumentem koncentrującym się wyłącznie na kryzysie klimatycznym. Adhortacja odzwierciedla naszą wiarę w siłę wspólnej pracy, zgodnego współdziałania na rzecz zapewnienia sprawiedliwej, dostatniej przyszłości nam samym, a przede wszystkim nadchodzącym pokoleniom.  

W trzeciej części spotkania zabrzmiał głos aktywistów. Wystąpili Agnieszka Mędrek, prezes Stowarzyszenia Drwinka, Teresa Stanek z Kołoa Ekologicznego VIRIDIS UIK oraz wykładowcy obecni na debacie.

Fotorelacja z naszych debat w artykule na portalu Święto Stworzenia.