Jak wyżywić wciąż rosnącą populację świata, nie doprowadzając do kryzysu klimatycznego? Czy konieczna jest zmiana naszych stylów życia, wzorców produkcji i konsumpcji? Kim – tak naprawdę – jest polski rolnik i jak wzmocnić jego pozycję w systemie żywnościowym? – pyta Pomorski Thinkletter nr 3(10)/2022 w tomie pt. „Zielona transformacja polskiego rolnictwa - sens, filozofia i drogi do celu”. To wydawnictwo Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową w ramach Pomorskiego Kongresu Obywatelskiego. Wśród tekstów jest artykuł o. Stanisława Jaromi „Czyńcie Ziemię kochaną – spojrzenie cywilizacyjno-religijne”.

Male RWS Dobrzy nad WisCoraz więcej w nas zainteresowania skąd pochodzi żywność, którą wrzucamy do koszyka podczas zakupów. Zwracamy uwagę na etykiety, pytamy o producenta, zastanawiamy się nad drogą, jaką nasze jedzenie przebyło. Jednym z modeli wytwarzania i dostarczania żywności ze znanego źródła jest Rolnictwo Wspierane przez Społeczność (RWS). Powstał on jako odpowiedź na negatywne zmiany w sposobie produkcji i dystrybucji żywności, które stopniowo wypierają rodzinne gospodarstwa rolne i promują żywność z supermarketów. Model ten jest bardzo obiecujący w kwestii znajdowania rozwiązań na bolączki współczesności.

ogrod-eko-200pxŻyjemy w czasach łatwego dostępu do szerokiej gamy środków chemicznych pomagających w utrzymaniu zdrowych upraw. Zdrowych, w znaczeniu roślin pozbawionych chorób oraz szkodników. „Chemia" dla ogrodu ma jednak swoje minusy – nawet mocne środki o szerokim spektrum działania nie zawsze wykazują się skutecznością. Jest to podwójnie niekorzystne – roślina została „wzbogacona" o środek, którego spożycie nie służy człowiekowi. Choćby to pozostawały śladowe ilości, patrząc na ilość spożywanych warzyw, owoców oraz przetworzonych produktów spożywczych w ciągu roku ilość ta może być już „nieśladowa".

Nowa publikacja Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) pokazuje pozytywne przykłady działań rolniczych będących odpowiedzią na wyzwania związane ze zmianami klimatu. Podkreśla konieczność nowego podejścia do produkcji żywności. Autorzy publikacji przekonują, że przekształcenie światowego rolnictwa na bardziej przyjazne klimatowi nie tylko pomoże zapobiec przyszłym kryzysom żywnościowym, ale także niesie ze sobą szansę na odnowę gospodarczą i rolniczą obszarów wiejskich. Dotyczy to szczególnie drobnych rolników w krajach rozwijających się, którzy dotknięci są ubóstwem i głodem.

pszczoly-CC-malePszczoły są niestrudzonymi towarzyszami naszej codzienności. Kiedy przyroda budzi się do życia wydając pierwsze kwiaty, pojawiają się w ich pobliżu. To znaczy pojawiały się i gdzie niegdzie nadal przylatują. Od pewnego czasu obserwuje się również w Europie dość smutne zjawisko. Nie chodzi tu jedynie o ckliwe sentymenty – pszczoły zaczynają masowo wymierać. A pełnią niezwykle istotną funkcję w ekosystemie i gospodarce. Zapylając rośliny zapewniają ich obfite owocowanie, co naukowcy określają pojęciem usług ekosystemów. Rezultat pszczelej pracy spoczywa na naszych talerzach... nie tylko w postaci miodu.

wierzby-maleCoraz więcej ludzi na świecie jest świadomych, że przyjdzie nam „zapłacić” za bezmyślność i brak troski wobec tego, co zostało nam dane na tej planecie. Jeszcze można spotkać „twardzieli”, którzy nadal uważają, że przyczyn suszy, trąb powietrznych i powodzi, zmuszających doemigracji miliony ludzi rocznie, nie należy szukać u samego człowieka. Są jeszcze punkty sporne, ale wątpliwości już nie ma, że naturalne zasoby są ograniczone, a przyroda wymaga ochrony. Troska o naturę i troska o siebie  idą w parzę z poczuciem, że wszystko łączy głębszy sens, a na świecie nie jesteśmy przypadkiem.

scape-rolniczy-CC-miniJak każdy inny region na świecie, Europa będzie doświadczać różnorakich skutków zmian klimatycznych: od zmiennej pogody, przez wyższe temperatury, po straty w plonach. Chociaż Europa jest najmniejszym z kontynentów i zajmuje stosunkowo niewielką powierzchnię, konsekwencje zmian klimatycznych nie będą jednakowe na całym jej obszarze i sposoby adaptacji z konieczności będą różnić się między północą a południem kontynentu. Na południu Europy wyższe temperatury zwiększą ryzyko suszy, natomiast w jej północnej i północno-zachodniej części wzrost opadów może skutkować częstszymi powodziami.

Zrównoważone rolnictwoOd kilku lat rośnie liczba wysokiej rangi dokumentów ONZ i innych instytucji opowiadających się za wspieraniem drobnych rolników i rolnictwa ekologicznego. Ma to znaczenie również dla niewielkich rolników z naszego kraju, którzy na co dzień prowadzą walkę o legalizację i wspracie dla sprzedaży swoich produktów. W trakcie inauguracji Międzynarodowego Roku Rolnictwa Rodzinnego, dyrektor generalny FAO, Jose Graziano da Silva podkreślił ogromny potencjał produkcyjny gospodarstw rodzinnych dla poprawy bezpieczeństwa żywnościowego i ochrony zasobów naturalnych.

Food for All„Nie można dłużej tolerować faktu, że wyrzuca się żywność, gdy ludzie cierpią głód. To jest nierówność społeczna” - pisał Papież Franciszek w adhortacji Evangelii Gaudium i ta tematyka często wraca w jego przemówieniach. Warto zatem zwrócić uwagę na globalną kampanię walki z głodem, zainicjowaną przez Caritas Internationalis. Zaczęła się 10.12.2013 w Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka pod hasłem „Jedna rodzina ludzka, pożywienie dla wszystkich”. Kampanię poparł Papież Franciszek i przypomniał, że Chrystus utożsamił samego siebie z cierpiącymi głód, mówić: „Byłem głodny, a daliście Mi jeść” (Mt 25, 35). A kiedy apostołowie powiedzieli Mu, że ludzie słuchający Jego nauczania są głodni, kazał ich nakarmić.

Oburzenie rolników i konsumentów ich produktów wywołała publikacja „Ekościema, czyli mity zdrowej żywności” w nr 29 „Polityki”. Przekłamania, agresja słowna, fakty dobierane pod założoną tezę, brak elementarnej wrażliwości dla ludzi wsi – to podstawowe zarzuty. Pojawiło się już kilka głosów polemicznych. Prezentujemy fragmenty wypowiedzi Petera Stratenwertha, Karola Przybylaka i prof. Ewy Rembiałkowskiej.  

 

Polscy rolnicy boją się, że na wiosnę pojawią się uprawy GMO - protestują ponieważ brak jest ZAKAZU SPRZEDAŻY genetycznie zmodyfikowanego materiału siewnego. Natomiast zza Wielkiej Wody dostajemy info o kolejnej batalii rolnika z korporacją Monsanto produkującą genetycznie zmodyfikowaną soję. Rolnik Vernon Hugh Bowman został uznany za „notorycznego złodzieja”, a jego przestępstwo polega na tym, że obsiewał własne pole ziarnami soi, które kupował całkowicie legalnie – za co zapłacił karę w wysokości 84 tys. dolarów.   

Artykuł prezentuje ambiwalencję celów genetycznej modyfikacji organizmów, koszty stosowania GMO w rolnictwie, zagrożenia dla środowiska, dla zdrowia i społeczeństwa oraz ocenę etyczną całości zagadnień. Niestety okazuje się, że ocena stosowania GMO w rolnictwie jest negatywna i to zarówno na płaszczyźnie ludzkiej, ekologicznej czy polityczno-ekonomicznej.

Popularny środek chwastobójczy, ROUNDUP stosowany powszechnie w rolnictwie i w ogrodnictwie, zagraża ludziom. Jeszcze do niedawna herbicyd uchodził za bezpieczny, uniwersalny i biodegradowalny. Jak podaje producent, środek „działa szybko” i pozwala uporać się z uporczywymi chwastami. Pojawia się pytanie: jakim kosztem?

Moja wypowiedź jest odpowiedzią na dyskusję medialną w marcu 2008. Otóż watykański dziennik „L'Osservatore Romano” w dniu 9.03.2008 opublikował rozmowę z bp Gianfranco Girottim OFMConv, który jest regensem Penitencjarii Apostolskiej (czyli wiceszefem organu kurii rzymskiej zajmującej się interpretacją problemów związanych z sakramentem pokuty, odpustami oraz nadzorującego pracę watykańskich spowiedników). Okazją do wywiadu był doroczny kurs dla spowiedników organizowany przez Penitencjarię. Wywiad nosił tytuł “Le nuove forme del peccato sociale” i m.in. mówił o grzechach charakteryzujących współczesne społeczności.